Bộ Công an vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo hồ sơ nghị định sửa đổi, bổ sung các nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu (SHK), sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc cung cấp dịch vụ công.
Đây là nghị định có vai trò rất quan trọng để tiến tới bãi bỏ SHK, sổ tạm trú giấy kể từ ngày 1-1-2023. Nghị định được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý để các cơ quan thống nhất cách hiểu và áp dụng khi thực hiện các thủ tục hành chính sau khi SHK, sổ tạm trú không còn hiệu lực.
 |
|
Theo Luật Cư trú năm 2020, kể từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu và sổ tạm trú giấy sẽ không còn giá trị sử dụng. Ảnh: TUYẾN PHAN |
Không được yêu cầu xuất trình SHK
Theo Bộ Công an, Luật Cư trú năm 2020 quy định kể từ ngày 1-7-2021, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong SHK, sổ tạm trú thì cơ quan công an sẽ thu hồi sổ đã cấp, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú và không cấp mới, cấp lại SHK, sổ tạm trú. Đối với sổ đã cấp trước ngày 1-7-2021 sẽ có giá trị sử dụng đến hết ngày 31-12-2022.
Qua rà soát và đề xuất của các bộ, Bộ Công an thống kê hiện nay có rất nhiều nghị định có quy định về nộp, xuất trình SHK, sổ tạm trú hoặc yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú. Trong khi đó, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã đi vào vận hành thống nhất, người dân có thể khai thác thông tin cư trú trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để thực hiện thủ tục hành chính.
Vì vậy, việc tiếp tục yêu cầu xuất trình các giấy tờ như SHK, sổ tạm trú hoặc yêu cầu trong hồ sơ phải chứng thực các giấy tờ chứng minh thông tin cá nhân, thông tin nơi cư trú theo quy định là gây lãng phí, phiền hà cho người dân.
Để khắc phục tình trạng trên, tại dự thảo, Bộ Công an đề xuất các quy định thủ tục hành chính có yêu cầu nộp, xuất trình SHK, sổ tạm trú giấy được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ sẽ hết hiệu lực và được thực hiện bằng việc khai thác, sử dụng thông tin về cư trú theo quy định tại nghị định mới.
Cụ thể, cơ quan có thẩm quyền hoặc cá nhân được giao trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính phải khai thác, sử dụng thông tin về cư trú của công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; không được yêu cầu công dân phải nộp, xuất trình giấy tờ để chứng minh thông tin về cư trú.
Việc yêu cầu công dân nộp, xuất trình giấy tờ chứng minh thông tin về cư trú chỉ được phép thực hiện khi không khai thác được thông tin về cư trú hoặc thông tin đó chưa được cập nhật trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Theo dự thảo, cơ quan có thẩm quyền hoặc cá nhân được giao trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính không được yêu cầu công dân phải nộp, xuất trình giấy tờ để chứng minh thông tin về cư trú.
Thay đổi hàng loạt thủ tục
Dự thảo nghị định do Bộ Công an chủ trì soạn thảo dự kiến sẽ sửa đổi, bổ sung một số nội dung thuộc 19 nghị định có liên quan đến SHK và sổ tạm trú. Các nghị định này chủ yếu liên quan đến chính sách về giáo dục, trợ giúp xã hội, hỗ trợ tạo việc làm, mua điện, nhà ở, thuế, đất đai…
Theo đó, từ ngày 1-1-2023, khi thực hiện thủ tục trong những lĩnh vực thuộc phạm vi điều chỉnh của 19 nghị định nêu trên, người dân không cần xuất trình SHK mà chỉ cần cung cấp một trong các giấy tờ CMND/CCCD, giấy xác nhận thông tin về cư trú hoặc thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Ví dụ về việc miễn, giảm học phí theo Nghị định 81/2021, tới đây, khi làm hồ sơ đề nghị, người dân không cần cung cấp SHK hoặc giấy tờ xác nhận của cơ quan công an về việc đăng ký thường trú, thay vào đó chỉ cần cung cấp giấy khai sinh hoặc CCCD/CMND, hoặc giấy xác nhận thông tin về cư trú, thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Tương tự, khi thực hiện các thủ tục về hộ tịch theo Nghị định 123/2015, tới đây, người yêu cầu đăng ký hộ tịch (khai sinh, kết hôn, khai tử…) sẽ không còn phải xuất trình giấy tờ chứng minh nơi cư trú (bao gồm SHK), thay vào đó chỉ cần dùng CCCD gắn chip.
Hay như việc mua điện phục vụ mục đích sinh hoạt theo Nghị định 137/2013, bên mua điện sẽ không cần cung cấp bản sao SHK hoặc sổ tạm trú như trước đây nữa, thay vào đó chỉ cần có đề nghị mua điện và thông tin về cư trú của hộ gia đình tại địa điểm mua điện hoặc giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quản lý, sử dụng địa điểm mua điện.
Khi làm hồ sơ đăng ký mua điện, người mua chỉ cần cung cấp bản sao của một trong các giấy tờ
CCCD/CMND hoặc giấy xác nhận thông tin về cư trú, thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Một ví dụ khác là việc xác định sử dụng đất lâu dài theo Nghị định 43/2014, cơ quan chức năng sẽ không còn căn cứ vào thời gian sử dụng đất ghi trong SHK hoặc sổ tạm trú nữa, thay vào đó là
CCCD/CMND hoặc giấy xác nhận thông tin về cư trú, thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư…
Năm cách thức khai thác thông tin cư trú
Dự thảo cũng nêu rõ năm cách thức để khai thác, sử dụng thông tin về cư trú trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm thay thế các loại giấy tờ truyền thống (bao gồm SHK).
Một là sử dụng CCCD gắn chip như giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cá nhân, nơi thường trú; sử dụng thiết bị đọc mã QR trên CCCD gắn chip; sử dụng thiết bị đọc chip trên CCCD.
Hai là tra cứu, khai thác thông tin cá nhân trực tuyến trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư qua cổng dịch vụ công để sử dụng khi thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự.
Ba là sử dụng ứng dụng VNeID hiển thị các thông tin trên các thiết bị điện tử để phục vụ giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự.
Bốn là sử dụng giấy xác nhận thông tin về cư trú.
Năm là sử dụng thông báo số định danh cá nhân và thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
